نشانه‌ها و راه‌های پیشگیری از آرتروز
آرتروز چیست؟
در بخشی از استخوان که در مفصل با استخوان درگیر است مایع سینوویال ترشح می‌شود که مفصل را تغذیه میکند و موجب کاهش اصطکاک آن می شود و باعث استخوان به راحتی و بدون درد حرکت کند. استخوان ها با بافت های طناب مانند بسیار قوی به نام رباط به هم متصل می شوند. رباط ها به ثبات استخوان ها کمک می کنند. عضلات و تاندون ها نیز از مفاصل پشتیبانی کرده و باعث می شوند شما بتوانید حرکت کنید. در آرتروز، یک یا چند منطقه از یک مفصل ملتهب شده که باعث بروز درد، سفتی و گاهی اختلالات حرکتی می شود.
به طور کلی آرتروز به معنی التهاب مفاصل است و بیماری آرتروز یک بیماری مخرب است که وقتی غضروف های پوشاننده و محافظت کننده مفاصل از بین بروند، بروز می کند. التهاب یکی از واکنش های طبیعی بدن نسبت به بیماری ها و یا آسیب ها است و شامل ورم، درد، خشکی و گرفتگی می شود. التهاب هایی که برای مدت طولانی باقی می مانند و یا به صورت مکرر عود می‌کنند می‌توانند منجر به آسیب دیدن بافت‌های بدن شوند. آرتروز شایع ترین فرم ورم مفاصل است که اغلب دست‌ها، زانوها، لگن و ستون فقرات را درگیر میکند. البته برخی از انواع آرتروزها، بر سایر بخش های بدن از جمله پوست و ارگان های داخلی تاثیر می‌گذارند.
آرتروز یکی از بیماری های شایع است که ابتلا به آن دلایل مختلفی دارد. برخلاف تصور عام، شیوع بیماری آرتروز تنها در افراد مسن نیست و این روزها جوانان نیز با انواع آرتروز دست پنجه نرم می کنند. به همین دلیل بیشتر تمرکز بهداشت جهانی بر روی پیشگیری از آرتروز در جوانان است و سعی بر آشنایی افراد با نشانه های آرتروز است. در اینجا به بررسی راه های جلوگیری از آرتروز و نشانه های آرتروز می پردازیم. اما پبش از هر چیز باید بدانیم آرتروز چیست؟
دلایل ابتلا به آرتروز:
برخی فاکتورها در افزایش احتمال ابتلا به دیابت تاثیر گذارند، در اینجا لیستی از این موارد را می بینید:
- وراثت: بعضی از افراد بصورت مادرزاد دچار مشکلات استخوانی هستند، که خطر ابتلای آنها به آرتروز را افزایش می‌دهد.
- چاقی: اضافه وزن و چاقی باعث فشار بیش از حد بر مفاصل می‌شود.
- افزایش سن: با افزایش سن خطر ابتلا به آرتروز افزایش می‌یابد.
- جنسیت: زنان بیشتر از مردان در خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند.
- آسیب دیدن مفاصل: در صورتی که به هر دلیلی مفاصل آسیب ببینند، خطر ابتلای مفصل آسیب دیده به آرتروز افزایش می‌یابد.
- فعالیت های خاص: فشار مداوم برروی مفاصل در یک فعالیت خاص، خطر ابتلای شما به آرتروز افزایش می‌یابد.
- بیماری‌ها: ابتلا به برخی بیماری ها مانند دیابت، کم کاری تیروئید، نقرس یا بیماری پاژه خطر ابتلا به آرتروز را افزایش می‌دهد.
نشانه های آرتروز چیست؟
شاید تعجب کنید که ده ها نوع آرتروز مختلف وجود دارد. انواع مختلف آرتروز، علائم متفاوتی دارند و این علائم در افراد مختلف شدت های متفاوتی دارد. به طور کلی آرتروز هیچ علائمی را خارج از خود مفصل ایجاد نمی کند. برخی از انواع آرتروز می توانند باعث احساس خستگی، تب، بثورات جلدی و علائم التهاب مفصل شوند. در اینجا برخی از شایع ترین نشانه های آرتروز را می بینید:
- برخی اوقات بخصوص در صبح ها و یا بعد از مدتی بی‌حرکتی، مفاصل خشک می‌شوند.
- در هنگام حرکت و یا بعد از حرکت دادن مفاصل درد می‌گیرد.
- مفاصل ممکن است حتی نسبت به فشار کم برروی آنها حساس شوند.
- بعد از ابتلا به آرتروز مفاصل انعطاف پذیری خود را از دست داده و مانند قبل باز و بسته نمی‌شوند.
راه های پیشگیری از آرتروز:
در برخی موارد آرتروز جنبه ارثی دارد که گریزی از آن وجود ندارد اما می توان با انجام کارهای زیر، می توان تا حدودی میزان آسیب دیدگی را کاهش داد و یا به تاخیر انداخت:
حفظ وزن ایده آل: حفظ وزن ایده آل یکی از بهترین راه های پیشگیری از آرتروز است.چاقی بزرگترین خطر قابل اصلاح برای این بیماری است. اضافه وزن باعث افزایش فشار بر مفاصل شده و سبب می شود که غضروف ها سریع تر از حالت عادی تحلیل بروند. زانوها و مچ پا به خصوص مستعد ابتلا به آرتروز در اثر چاقی هستند زیرا باید وزن بدن را تحمل کنند. آرتروز زانو معمولا در افراد جوان تر هم دیده می شود. مچ پا حساسیت زیادی به وزن دارد زیرا مفصلی بسیار کوچک است که باید تمام وزن بدن را تحمل کند.
ورزش کردن: طبق تحقیقات متعدد، آمار آرتروز در بین ورزشکاران بسیار کمتر از سایر افراد است. به همین دلیل بسیار از پزشکان ورزش کردن را یکی از راه های پیشگیری از آرتروز به شمار می آورند.
بالش مناسب: یکی از مواردی که میتواند باعث پیشگیری از آرتروز به خصوص در ناحیه گردن شود، استفاده از بالشی برای زیر سر است که ستون فقرات را در یک راستا نگه دارد. برای هرکسی براساس مدل خوابیدن (طاق باز، به پهلو، روی شکم و …) و همینطور شکل و سایز بدن میتوان از بالش طبی که در هنگام استراحت می تواند باعث کاهش فشار به روی ستون فقرات شود استفاده کرد. همچنین با استراحت مناسب مفاصل، بدن به ترمیم مفاصل تحت فشار خواهد پرداخت.
راه های درمان آرتروز:
در حال حاضر هیچ درمانی برای آرتروز وجود ندارد، اما راه های اثبات شده زیادی برای مدیریت درد وجود دارد. روش های محافظه کارانه و متداول درمان آرتروز شامل کاهش وزن، درمان های فیزیکی، طب سوزنی یا نسخه های ضد التهابی می شود . اما دیگر راه های درمان آرتروز شامل موارد زیر می شود:
۱ – تزریق کورتیزون: البته بیماران جوان باید با احتیاط کورتیزون استفاده کنند چون در طول زمان ممکن است باعث تجمع رسوب در مفصل و ایجاد سایش در غضروف باقی مانده شود. برای بیماران جوان تزریق زیاد کورتیزون ایده آل نیست ولی برای استفاده هر از گاهی خوب است.
۲ – تعویض مفصل: برای آرتروز پیشرفته، بیماران ممکن است بخواهند با پزشک خود مشورت کرده و در مورد تعویض مفصل تصمیم بگیرند. این کار ممکن است باعث بهبود زندگی به خصوص در مبتلایان به آرتروز مفصل ران شود. برای بسیاری از جراحان آستانه تعویض مفصل ران از نظر سنی بسیار پایین تر از تعویض مفصل زانو است. تعویض مفصل ران یک امر کاملا طبیعی است.
ورزش برای درمان آرتروز:
ورزش برای حفظ بهبود ورم مفاصل بسیار مهم است، چرا که باعث تقویت عضلات اطراف مفصل مبتلا شده، دامنه حرکت را گسترش داده و به کنترل وزن کمک می کند. اما ورزش با شدت بالا برای افراد مبتلا به آرتریت است. با این وجود هنوز هم می توانید ضربان قلب خود را بالا برده و متابولیسمتان را افزایش دهید البته با ورزش های ملایم تر مانند شنا، دوچرخه سواری، تمرینات TRX . به بدنتان گوش دهید. تمرینات با فشردگی بالا و دویدن ممکن است باعث التهاب مفاصل و شدیدتر شدن علایم آن شوند. به خصوص برای آرتروز زانو باید از خم شدن با وزنه در ورزش های قدرتی مانند اسکوات، لانژ و پرس پا اجتناب کنید. این ورزش ها فشار زیادی به جلوی زانو وارد می کنند.
سخن پایانی:
همانطور که در بالا آمده است برای جلوگیری از آرتروز، کنترل وزن و ورزش منظم، پیشنهاد می شود. با تغذیه سالم و ورزش، کنترل وزن کار دشواری به نظر نمی رسد اما فراموش نکنید که ممکن است زمینه های ارثی باعث بروز این بیماری شوند. پس در صورت بروز نشانه های آرتروز، درمان این بیماری را جدی بگیرید.
